Lekarze i lekarze dentyści kończący staż podyplomowy, którzy decydują się na kontynuację współpracy z podmiotem szkolącym, ale w ramach działalności, w opinii ZUSu nie mogą korzystać z preferencji w opłacaniu składek. Czy to stanowisko jest zasadne? Niekoniecznie.
Opłacanie niższego ZUSu na początku drogi zawodowej lekarza-przedsiębiorcy jest z pewnością korzystne. Jednak trzeba spełnić określone warunki.
Zgodnie z przepisami z ulgi na start (opłacania wyłącznie składki zdrowotnej przez 6 pełnych miesięcy) może skorzystać osoba, która:
- rozpoczyna działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po 60 miesiącach od jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia,
- nie prowadzi działalności dla byłego pracodawcy, na rzecz którego przed rozpoczęciem działalności (w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym) wykonywała czynności, które wchodzą w zakres bieżącej działalności.
Natomiast preferencyjne składki na ubezpieczenia społeczne (opłacanie niższych składek społecznych przez 24 pełne miesiące) może płacić osoba, jeśli:
- nie prowadzi i przez ostatnie 60 miesięcy kalendarzowych przed rozpoczęciem działalności gospodarczej nie prowadziła pozarolniczej działalności,
- w ramach własnej działalności gospodarczej nie świadczy na rzecz byłego pracodawcy (u którego w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym była zatrudniona) wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Podkreślone wyrażenia są inaczej interpretowane przez ZUS, a inaczej przez początkujących lekarzy-przedsiębiorców, którzy po stażu podyplomowym zakładają działalności gospodarcze i nawiązują współpracę z podmiotem szkolącym.
Niestety dotychczasowe stanowisko ZUS wyrażone w indywidualnych interpretacjach wskazywało, iż w takich sytuacjach lekarz nie ma prawa skorzystać z ulg. ZUS uważa że zakres obowiązków na stażu będzie pokrywać się z zakresem usług świadczonych w ramach działalności.
Kontrowersje budzi pogląd ZUSu, który wskazuje na to, że zakres czynności realizowanych przez stażystę i „pełnoprawnego” lekarza jest tożsamy. Różnica polega jednak na tym, że stażysta musi pracować pod bezpośrednim nadzorem doświadczonego lekarza, stosując się do wytycznych i wskazówek przełożonego.
Co ciekawe, niektóre (ale nie wszystkie) sądy, które orzekają w zaskarżonych przez lekarza interpretacjach w/w sprawach, w swoich w wyrokach uznają, iż lekarz może opłacać składki na preferencyjnych zasadach, wskazując w uzasadnieniu, że kodeksowa definicja stosunku pracy stoi w sprzeczności z treścią przepisów szczególnych ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Te ustawy regulują umowę o pracę w ramach stażu podyplomowego, którego odbycie jest jednym z warunków uzyskania pełnego prawa wykonywania zawodu.
Należy zwrócić uwagę na konsekwencje, jakie wiążą się z uznaniem przez ZUS, że lekarz po stażu kontynuujący współpracę na kontrakcie z byłym pracodawcą, który skorzystał z ulg, nie miał prawa do skorzystania z preferencji. W takim przypadku lekarz będzie zobowiązany uiścić zaległości wraz z odsetkami, ale możliwe będzie również złożenie skargi do właściwego sądu.
Niemniej jednak w celu zabezpieczenia interesu klienta, w takich przypadkach rekomendujemy wystąpienie o interpretację do ZUS w kwestii prawa do ulg (po ówczesnym ustaleniu stanu faktycznego) oraz zwrócenie się do Rzecznika Izby Lekarskiej.
W konkluzji: niezbędne jest dokonanie analizy zarówno umowy stażowej, jak również kontraktu – to pierwszy krok pozwalający na weryfikację tego, czy faktycznie zakres usług obejmujący obie umowy się pokrywa.
Patrycja Sawicka
Biuro TAX Medica Księgowość dla Lekarzy
